Shiva stelde deze vraag op Instagram en verdient een genuanceerd antwoord:

Ik ben heel benieuwd naar hoe je het gaat aanvliegen. Ik denk dat wat in mijn of jouw ogen desinformatie is voor een ander als echt word gezien en misschien wel andersom .. hoe weet je uiteindelijk wat echt is en wat niet in de wereld van deze tijd.

We gebruiken deze termen vaak in discussies of in het nieuws: desinformatie, misinformatie, propaganda en natuurlijk de mening.

Maar wat bedoelen we er precies mee? Voor deze begrippen bestaan eenduidige en algemeen aanvaarde definities. Die helpen ons om taal te delen en elkaar te begrijpen.

'Desinformatie' is het bewust verspreiden van onjuiste of deels onjuiste informatie, met de bedoeling om te misleiden of te beïnvloeden.

'Misinformatie' gaat over het onbewust delen van onwaarheden, vaak vanuit betrokkenheid of onwetendheid.

'Propaganda' bevindt zich op het snijvlak: bewuste beïnvloeding met juiste of (gedeeltelijk) onjuiste informatie, meestal met een politiek, ideologisch of economisch doel.

En dan is er de 'mening': iets vinden, geloven of voelen .. is waardevol, want meningen voeden debat, creativiteit en identiteit. Maar een mening is geen feit!

Wat er gebeurt als we die definities loslaten

Onze samenleving rust op een gedeeld besef van waarheid. We hebben afspraken gemaakt over hoe we kennis toetsen: via wetenschappelijk onderzoek, onafhankelijke journalistiek en gecontroleerde feiten. Die vormen samen het fundament van ons vertrouwen in elkaar en in onze instituties.

Maar wat als we besluiten die afspraken niet meer te geloven?

Als we wetenschappelijk bewijs of journalistieke waarheidsvinding niet meer vertrouwen, dan valt de gemeenschappelijke werkelijkheid uiteen. Feiten worden dan optioneel, waarheidsvinding een mening. En zonder gedeelde werkelijkheid kan democratie niet functioneren, want hoe kun je samen besluiten nemen als je het niet eens bent over de basis van de werkelijkheid?

De noodzaak van nuance

Tegelijkertijd vraagt dit tijdperk van polarisatie niet om nog hardere standpunten, maar juist om meer nuance. Niet elk verschil van inzicht hoeft te leiden tot wantrouwen of strijd.

Luisteren, vragen stellen en proberen te begrijpen waarom iemand iets denkt of voelt, dát zijn de bouwstenen van een gezonde samenleving.

We hoeven het niet altijd met elkaar eens te zijn

Maar als we de bereidheid behouden om met respect te blijven praten over wat waar is en wat niet, houden we het gesprek open. En misschien is dat wel de essentie van democratie: to agree to disagree .. met nieuwsgierigheid, redelijkheid en menselijkheid als uitgangspunt.

← Meer verhalen